نوار قلب چیست و دکتر قلب چه استفاده‌ای از آن می‌کند؟
نوار قلب که در اصطلاح پزشکی به آن الکتروکاردیوگرام electrocardiogram یا ECG گفته میشود یک آزمایش بسیار ساده است. این آزمایش به منظور بررسی ریتم و فعالیت الکتریکی قلب مورد استفاده قرار گیرد.
برای گرفتن این تست سنسورهای خاصی به پوست متصل میشود وظیفه این سنسورها تشخیص سیگنال‌های الکتریکی تولید شده توسط قلب است وقتی این سنسورها سیگنال‌های ناشی از تپش قلب را دریافت کردند آن را به دستگاه ارسال می‌کنند تا روی کاغذ مخصوص ثبت شود ممکن است دستور گرفتن نوار قلب توسط متخصص قلب و عروق یا هر پزشکی که فکر می‌کند ممکن است شما در قلب خود دچار مشکل شده باشید، صادر شود گرفتن نوار قلب یک روش تشخیص کمکی و غیر تهاجمی است بنابراین شما می‌توانید این کار را در کوتاه‌ترین زمان ممکن در یک بیمارستان یا درمانگاه مجهز به دستگاه نوار قلب یا یک کلینیک تخصصی انجام دهید کسی که این تست را از شما می‌گیرد می‌تواند یک متخصص قلب و عروق یا یک تکنسین امور بهداشتی آموزش دیده باشد انجام دادن این کار برای کسی که کار با دستگاه نوار قلب را آموخته باشد بسیار ساده است.
مسئله بسیار مهم نحوه تشخیص مشکل قلبی از روی اطلاعاتی است که روی نوار قلب ثبت شده. بنابراین تحلیل و بررسی نوار قلب باید توسط یک پزشک متخصص قلب صورت گیرد. البته کیفیت دستگاه نوار قلب نیز موضوع با اهمیتی است. چرا که ریزترین سیگنالی که از قلب صادر میشود باید دریافت و ثبت شود. این موضوع در تشخیص بیماری قلبی و شدت و ضعف آن به شدت اثر گذار است. نوار قلب به عنوان اقدامی پرکاربرد و اولیه در بررسی دردهای قلب و سکته‌های قلبی ارزش خاصی دارد که برای تمام کسانی که مشکوک به آنژین صدری و سکته قلبی و مشکلات حاد قلبی باشند توصیه و انجام میشود.پزشک می تواند از نوارقلب برای مشاهده الگوهای میان ضربانات قلبی و ریتم آن برای تشخیص شرایط مختلف قلب استفاده کند.
نوار قلب روشی غیر تهاجمی، تستی بدون درد با نتایج سریع است.
نوار قلب (ECG ) کشیده شدن نموداری پتانسیل‌های تولید شده توسط قلب و در واقع نوار فعالیت الکتریکی قلب را الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب می‌گویند امواج الکتریکی قلب توسط دستگاه الکتروکاردیوگراف بر روی کاغذ شطرنجی مخصوصی که از تعدادی مربع ریز و درشت تشکیل شده است ترسیم می‌شوند. سیگنال‌ها بواسطه الکترودهای فلزی که به کمک پرستار یا تکنسین به اندامها و قفسه سینه متصل می‌شوند که یکی از بی‌خطرترین و ساده‌‌ترین اقداماتی است، اطلاعاتی ارزشمند در مورد قلب به متخصص قلب و عروق و فشار خون میدهد، که بواسطه دستگاه نوار قلب دریافت و ثبت می‌گردد.
بعد از انجام تست نوار قلب
پرستار یا تکنسین الکترود‌ها را از بدن بیمار جدا می‌کند که ممکن است بعد از جدا کردن الکترود‌ها، پوست در محل آن، کمی حساس و قرمز شود که اغلب این موضوع مهمی نیست و نیازی به درمان ندارد. بیمار پس از انجام تست می‌تواند به راحتی به فعالیت‌های روزمره خود بازگردد. این تست یک روش غیر تهاجمی و بدون درد با نتایج سریع است. شما می توانید فعالیت های عادی روزانه خود را پس از انجام این تست از سر بگیرید. پزشک معمولا در همان روز انجام تست، نتایج آزمایش نوار قلب شما را را تفسیر وبه شما توضیح میدهد. چنانچه نوارقلبی شما طبیعی باشد ، شما ممکن است به آزمایش دیگری نیاز نداشته باشید. اگر نتایج نشان دهنده وجود یک مشکل قلبی در شماست، شما ممکن است به تکرار انجام نوار قلب و یا سایر آزمایشات تشخیصی مانند اکوکاردیوگرافی و غیره نیاز داشته باشید.
نوار قلب می تواند سرنخ‌هایی در مورد بزرگ شدگی حفره ها و یا دیواره‌های قلب، نقایص قلبی و سایر مشکلات نشان دهد. اگر متخصص قلب و عروق هر گونه بی‌نظمی در ریتم قلب شما پیدا کرد، ممکن است دیگر روش‌های تشخیص بیماری‌های قلبی عروقی را برای شما تجویز کند.
از آنجاییکه یک نوار قلب معمولی تنها زمان کوتاهی از فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می‌کند، لذا ثبت مداوم 24 ساعته یا بیشتر فعالیت الکتریکی قلب، ممکن است در تشخیص تغییرات ضربان و ریتم قلب مفیدتر باشد. به منظور انجام این نوع ECG مداوم سیار، از دستگاهی به نام هولترمانیتور استفاده میشود.
چند نوع نوار قلب وجود دارد؟
به طور کلی ۳ نوع نوار قلب وجود دارد:
- نوار قلبی که در حالت استراحت یا دراز کشیده گرفته میشود به این نوار قلب Resting ECG گفته میشود.
- نوار قلبی که در حالت ورزش گرفته میشود یعنی فرد در حالت دویدن روی تردمیل یا رکاب زدن روی دوچرخه ثابت است و در این حالت از او نوار قلب گرفته میشود به این نوار قلب Exercise ECG گفته میشود.
- نوار قلبی که سرپایی گرفته میشود. در این حالت سنسورهای دریافت کننده سیگنال‌های قلب به دستگاه قابل حملی وصل است که فرد آن را به کمر خود می‌بندد یا دور گردنش می‌اندازد. سپس ریتم قلب به مدت یک تا چند روز توسط این دستگاه ثبت میشود تا پزشک بعداً اطلاعات آن را تحلیل و بررسی کند.
دلایل گرفتن نوار قلب
دلیل اول
هنگامی که فشار خون خیلی بالا می‌رود برای اینکه قلب از عهده‌ی افزایش بار تحمیل شده برآید قلب بزرگ می شود و این عمل منجر به افزایش ولتاژ در الکتروکاردیوگرام میشود و شاخص غیر مستقیمی از اندازه قلب را فراهم می‌کند.
وقتی شخصی مبتلا به هایپرتروفن بطن چپ باشد: میبایست، جهت درمان فوری فشار خون بالا، فشار خون خود را پایین بیاورد. چون این عارضه نمایانگر این مقاله است که عضله قلب تحت فشار شدیدتری قرار دارد تا بتواند همراه با افزایش غیر طبیعی فشار خون، خون را به همه نقاط بدن تلمبه کند.
دلیل دوم
گرفتن نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام، نشان دادن تغییراتی مانند تنگ شدن یا مسدود شدن سرخرگ های کرونر است که خون را به قلب می‌رسانند اگر این تغییرات در سرخرگ‌ها ایجاد شوند عارضه‌ای را به وجود می‌آورند که این عارضه در بعضی افراد مبتلا به آنژین یا سینه درد مشاهده میشود حتی اگر هیچ نشانه بیماری آنژین در شما وجود نداشته باشد و یا هیچ دلیلی نداشته باشید که فکر کنید که سکته قلبی در شما عارض شده است، با این حال ممکن است در نوار قلبی شما تغییرات ایسکمی مشاهده شود. این تغییرات بسیار مهم بوده و باید مورد توجه قرار گیرند.
نوار قلب در بررسی وضعیت کلی بدن نیز واجد اهمیت است نه تنها وضعیت قلب بلکه میزان پتاسیم خونی را که تأثیر مستقیم روی نوار قلب می‌گذارد که حتماً باید صحت آن مورد بررسی قرار گیرد را نشان میدهد. از سوی دیگر در مسمومیت‌های دارویی و بیماری‌های ریوی سکته‌های مغزی نیز نوار قلب ممکن است تغییرات خاصی را نشان دهد که تشخیص آن به عهده متخصص قلب است.
صحت نتایج نوار قلبی بستگی به بیماری دارد که پزشک قصد تشخیص یا درمان آن را دارد.
این نکته را هم میبایست در نظر داشت که برخی از مشکلات قلب هم در نوار قلبی آشکار نمی‌شوند، زیرا برخی بیماری‌ها هیچ نشانه‌ای در نوار قلبی بیمار برجا نمی‌گذارند. انجام تست نوار قلب قبل از انجام جراحی‌های بازقلب ضروری است. برای بررسی نحوه تاثیر یک داروی خاص یا یک وسیله درمانی خاص بر روی قلب فرد بیمار، انجام تست نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام را پزشک متخصص قلب ممکن است تجویز نماید.
نتیجه نوار قلب چه زمانی آماده و قابل استفاده است؟
نتیجه نوار قلب بعد از تمام شدن فرآیند گرفتن نوار آماده میشود. اگر این کار توسط یک متخصص قلب و عروق انجام بگیرد، اغلب اوقات می‌تواند همان موقع آن را تحلیل کرده و نتیجه را به شما اطلاع دهد. اما اگر این کار توسط تکنسین دستگاه ECG انجام شود، ممکن است بررسی و اعلام نتیجه کمی به تعویق بیفتد. گاهی هم دکتر قلب در همان ابتدای مشاهده نوار قلب هیچ اطلاعاتی به شما نداده و اعلام نتیجه نهایی را موکول به بعد از بررسی چند تست یا آزمایش دیگر می‌کند بنابراین در چنین مواقعی بهتر است برای شنیدن نظر نهایی دکتر قلب خود چند روزی صبر کنید تا او فرصت کافی برای جمع آوری اطلاعات بیشتر و بررسی و تحلیل آن‌ها داشته باشد.
آماده شدن جهت گرفتن نوار قلب
- ✔ بیمار قبل از انجام تست نباید فعالیت فیزیکی شدید داشته باشد.
- ✔ بیمار بهتر است به دور از استرس باشد.
- ✔ بیمار قبل از مراجعه وعده غذایی سنگینی میل نکرده باشد.
- ✔ در مورد آقایان تراشیدن موهای سینه ضروری می‌باشد.