اکوکاردیوگرافی (Echocardiography)، که اغلب به اختصار “اکو قلب” نامیده می‌شود، یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین تست‌های تشخیصی در علم قلب و عروق است. این روش، با استفاده از امواج صوتی (اولتراسوند)، تصاویری متحرک و دقیق از قلب شما ایجاد می‌کند. این تصاویر به پزشک اجازه می‌دهند تا ساختار، عملکرد و جریان خون درون قلب را به وضوح مشاهده و ارزیابی کند.
اکوکاردیوگرافی چگونه کار می‌کند؟
در طول اکو، یک وسیله کوچک دستی به نام پروب (Probe)، که امواج صوتی با فرکانس بالا تولید می‌کند، روی قفسه سینه شما حرکت داده می‌شود. این امواج صوتی پس از برخورد با ساختارهای قلب (مانند ماهیچه‌ها، دریچه‌ها و رگ‌های خونی) بازتاب پیدا می‌کنند و توسط همان پروب دریافت می‌شوند. یک کامپیوتر این امواج بازتاب‌یافته را به تصاویری زنده و متحرک از قلب تبدیل می‌کند که روی مانیتور قابل مشاهده هستند. این فرآیند کاملاً بدون درد و بدون تابش اشعه است.
چرا اکوکاردیوگرافی انجام می‌شود؟
پزشکان برای تشخیص و ارزیابی طیف وسیعی از بیماری‌ها و شرایط قلبی از اکوکاردیوگرافی استفاده می‌کنند، از جمله:
* بررسی عملکرد پمپاژ قلب: ارزیابی قدرت و کارایی عضله قلب در پمپاژ خون.
* تشخیص بیماری‌های دریچه‌ای: بررسی عملکرد صحیح دریچه‌ها (باز و بسته شدن آن‌ها) و شناسایی تنگی یا نارسایی دریچه‌ها.
* شناسایی آسیب‌های ناشی از حمله قلبی: ارزیابی میزان آسیب به عضله قلب پس از حمله.
* تشخیص نقایص مادرزادی قلب: شناسایی مشکلات ساختاری قلب که از بدو تولد وجود دارند.
* بررسی پریکارد (کیسه اطراف قلب): تشخیص تجمع مایع در اطراف قلب.
* شناسایی علل تنگی نفس، درد قفسه سینه یا تپش قلب.
* پیگیری روند بیماری‌های قلبی و پاسخ به درمان.
انواع اکوکاردیوگرافی:
شایع‌ترین نوع اکو، اکوکاردیوگرافی ترانس‌توراسیک (Transthoracic Echocardiography – TTE) است که پروب روی قفسه سینه قرار می‌گیرد. انواع دیگری نیز وجود دارند مانند:
* اکوکاردیوگرافی استرس: اکو قبل و بلافاصله پس از فعالیت ورزشی یا تجویز دارو برای بررسی عملکرد قلب تحت فشار.
* اکوکاردیوگرافی ترانس‌ازوفاژیال (Transesophageal Echocardiography – TEE): در این روش، پروب از طریق مری (لوله گوارش) وارد می‌شود تا دید بسیار واضح‌تری از قلب، به ویژه ساختارهای پشتی آن، به دست آید.
* اکوکاردیوگرافی داپلر: برای ارزیابی جریان خون و شناسایی مشکلات در جریان خون قلب استفاده می‌شود.
مزایای اکوکاردیوگرافی:
* غیرتهاجمی و بدون درد: نیازی به جراحی یا سوزن ندارد.
* بدون تابش اشعه: برای تمام افراد از جمله زنان باردار بی‌خطر است.
* تصاویر زنده و دقیق: امکان مشاهده عملکرد قلب در زمان واقعی.
* اطلاعات جامع: طیف وسیعی از اطلاعات حیاتی در مورد سلامت قلب را فراهم می‌کند.